Bài viết đầu tiên của năm 2015 này mình xin dành cho những cụm từ đã nêu trong tiêu đề - Retin A, Tretinoin, Retinol và Retinoid.














** Lưu ý: Tất cả các thể loại retinoids trong bài là ở dạng bôi, dạng uống như isotretinoin (imlas, acnotin, accutane, roaccutane), mình không có kinh nghiệm gì ở dạng uống này, chỉ đọc sách thôi, nhưng dạng uống là đã rất nặng và dạng uống gần như là con dao 2 lưỡi, các bạn theo phác đồ và hướng dẫn cụ thể của bác sĩ nhé ***


Nếu các bạn có theo dõi các bài viết và từng nói chuyện với mình thì ít nhất 1 lần các bạn cũng từng nghe mình nhắc đến BHA hay là AHA. Theo mình 2 phát minh đó đã là rất vĩ đại và cơ bản glycolic acid (AHA) gần như là golden key (chìa khóa vàng) trong giới skincare để giúp bạn có được 1 làn da hoàn hảo. Mình để link BHA và AHA cuối bài cho các bạn tham khảo thêm nhé. Nhưng thật ra trong ngành da liễu, 1 phát minh khác tung hoành mấy chục năm nay mà trước đây chỉ có đi da liễu (đi khám bác sĩ) bạn mới được kê đơn mua (prescription only) chứ không thể mua được thoải mái trong các store (over-the-counter) - tất cả bắt đầu với cái tên Retin A vào năm 1971 tại Mỹ. Mình thấy gần đây ở Việt Nam các bạn trẻ hay chạy theo trào lưu retinoids và mình nhận được nhiều câu hỏi quá nên thôi ngồi lại viết 1 tí cho các bạn ngẫm nghĩ em í có thuộc về mình ko nhé!?

Giới thiệu các cái tên 1 tí


1. Retin-A hay chính là Tretinoin


Retin-A thực chất chỉ là tên của 1 thương hiệu lần đầu tiên tung ra thị trường sản phẩm có chứa Tretinoin - 1 dẫn xuất của Vitamin A đã được chuyển hóa thành acid và còn được biết đến là retinoic acid. Sản phẩm dùng để bôi trực tiếp trên da với mục đích ban đầu là trị mụn, đẩy mụn ẩn dưới da và kích thích quá trình chín của mụn. Ở Âu hay Mỹ bạn chỉ có thể mua được tretinion hay Retin A khi có đơn của bác sĩ với các nồng độ 0,025%, 0,05% và 0,1%.




Vào cuối những năm 90, người ta cũng phát hiện ra Tretinoin có thể giúp trị nếp nhăn, chân chim hay các dấu hiệu lão hóa. Vì lý do dùng cho da có dấu hiệu lão hóa, thiên khô, thiếu ẩm, nên tretinion được dùng với các dẫn xuất có emollient (chất thông dụng trong các kem dưỡng ẩm) để làm kem chống lão hóa và được biết đến dưới cái tên Renova.




Không chỉ có vậy, nhờ khả năng hoạt động mạnh và tái tạo da, tretinoin còn được dùng để giái quyết vấn đề da không đều màu, thâm, nám, sẹo mụn...gần như là từ a-z các vấn đề về da đó ạ.




Túm lại là tretinion được dùng để trị mụn toàn diện được biết đến với cái tên Retin-A còn trong các sản phẩm chống lão hóa thì là Renova :) Nói chung là em ấy tung hoành ngang dọc vô địch thủ trong vòng mấy chục năm qua, từ mụn mọt, thâm, sẹo, nám...cho đến lão hóa, giải quyết nhanh gọn lẹ và siêu siêu phàm lắm ạ.




2. Retinol
Nếu Retin-A (tretinoin) là 1 acid phái sinh của Vitamin A và cần đơn bác sĩ mới mua được thì Retinol cũng là 1 thể của Vitamin A nhưng không phải dưới dạng acid mà Retinol chính là Vitamin A thực tế có trong động vật. Vì vậy muốn sử dụng retinol thì cần phải có quá trình chuyển hóa retinol trên mặt chúng ta cho nó thành retinoic acid. Nói vậy thôi chứ nó có nghĩa là retinol nhẹ hơn và ít kích ứng hơn tretinoin nhiều (chắc khoảng 20 lần ấy ạ), cứ bôi lên mặt cho em ấy hoạt động. Tuy nhiên vì quá trình chuyển hóa của acid phụ thuộc độ pH rất nhiều nên các bạn phải để ý khi dùng retinol.

Retinol có các cường độ từ 0.01%, 0.03%, 0.1%, 0.5% cho đến 1%.

3. Retinoids
Retinoids là từ chung nhất để gọi tất cả các phái sinh, dẫn xuất của Vitamin A. Tretinoin và Retinol được xem là thế hệ đầu tiên của Retinoids bởi vì cấu trúc của chúng gần với Vitamin A nhất. Các phái sinh khác cũng được biết đến như thế hệ thứ 2, thứ 3 là Retinyl Pamitate, Retinal, Isotretinoin (cả uống và bôi). Retinoids làm được 1 chuyện là nó tăng cường khả năng sản xuất collagen, kích thích tuần hoàn mạch máu dưới da, ngoài ra còn có thể làm thông lỗ chân lông bị tắc, ngăn ngừa các tế bào chết bít lỗ chân lông bằng cách tăng cường tốc độ bong da chết và giảm thiểu tuyến dầu, chống sưng tấy và kháng khuẩn => tóm gọn là thần thánh lắm ạ.

Nói gọn lại Retinoids là

1. tất cả các phái sinh của Vitamin A là retinoids.
2. Công dụng của Retinoids nói không ngoa thì gần như trị hết tất cả các vấn đề nhức nhối của da là mụn, thâm, nám, sẹo và lão hóa.
3. Nó có dạng bôi và dạng uống. Dạng bôi nổi tiếng nhất là Retin-A (Tre) và các sản phẩm có chứa retinol. Dạng uống thì có Isotretinoin (imlas, acnotin, accutane, roaccutane)... mà mình thì không dám bàn luận nhiều về dạng uống (kiến thức có hạn ạ)

Sử dụng Tretinoin và Retinol
1. Về nồng độ:
độ mạnh thì mình đã nói Tretinoin mạnh hơn Retinol nhiều lần (20 lần). Ví dụ 0.025% tretinoin là tương đương với 0.05% retinol. Công dụng của Retinol về mặt trị mụn và chống lão hóa là có và dùng retinol ở nồng độ mạnh cũng ko kém gì Tretinoin đâu ạ. Những người mới bắt đầu thì mình khuyên là nên bắt đầu từ retinol vì nồng độ nhẹ hơn và ít kích ứng hơn hoặc là tretinoin với cường độ thấp thôi nhé. Với lại ở Âu Mỹ thì không cần đơn bác sĩ bạn vẫn có thể mua được retinol dễ dàng, còn ở Việt Nam mình thì tha hồ lựa chọn hén. Ngoài ra, lựa retinol cũng lựa từ 0.1% trở lên thì mình mới thấy có hiệu quả nổi, ko thì em í yếu lắm. Còn bị nặng quá thì các bạn nên đi bác sĩ để kê đơn uống với các nồng độ mạnh hơn.
Tretinoin có 3 nồng độ: 0,025%, 0,05% và 0,1%.
Retinol có các nồng độ từ 0.01%, 0.03%, 0.1%, 0.5% cho đến 1%.




2. Cách thức hoạt động


Muốn retinoids hoạt động được thì nó phải là retinoic acid.



Tretinoin bôi trực tiếp lên da không có gì bàn cãi. Theo lý thuyết thì do tretinoin ko phụ thuộc pH nên các bạn có dùng chung với Vit C, BP, BHA hay AHA cũng sẽ không ảnh hưởng. Tuy nhiên, da các bạn có chịu được ko thì nên lắng nghe da của mình nhé. 1 chuyện đặc biệt là tretinoin bị ảnh hưởng bởi 1 số tia đèn nhất định nên tốt nhất là bôi xong tắt đèn đi ngủ, ko thì như không ấy ạ ^^


Retinol thì phải có quá trình chuyển hóa, mà chuyển hóa thì cần để ý độ pH của da (5-6) nên các bạn để ý cái này. Độ pH lý tưởng cho em í là 5-6 (neutral) nên có dùng chung với các em có tính acid khác (như Vit C, AHA, BHA...) thì mọi người nên có thời gian chờ khoảng 20-30p giữa các bước nhé. 1 lần nữa tốt nhất là đừng dùng chung 1 lúc, cũng quá tải cho da lắm ạ.




3. Lưu ý khi sử dụng Retinoids


Thứ nhất, NHẪN. Không phải thuốc tiên mà 1 2 ngày là có thể thấy hiệu quả liền. Da chúng ta có quá trình chuyển hóa (turn over hay còn gọi là quá trình sừng hóa tế bào) là 3-4 tuần. Để có thể đợi lớp da chết bên trên mất đi và da non bên dưới đẩy lên các bạn phải đợi ít nhất 3-4 tuần, chưa kể với retinoids thì quá trình này có thể là 6 tuần hơn. Chính vì vậy, dùng sản phẩm gì trên da cũng phải NHẪN.



Thứ hai, Tác dụng phụ. Nói về dạng bôi thì dấu hiệu bông tróc, khô, da mẩn đỏ lúc đầu là rất bình thường khi mới sử dụng. Bạn có thể giảm nồng độ hoặc giảm lượng sử dụng từ cách ngày thành 2 ngày 1 tuần chẳng hạn. Như mình có nói là bắt đầu với nồng độ thấp là tốt nhất và tăng lượng dần lên. Ngoài ra chăm sóc da là cả 1 quá trình, đầy đủ các bước là cần thiết và cung cấp độ ẩm khi sử dụng retinoids là điều bắt buộc.


Ngoài ra, các bạn bị mụn sẽ có thể gặp trường hợp purging. Rất nhiều bạn đặc biệt là những bạn có mụn ẩn lẩn sâu dưới da khi mới sử dụng sẽ trải nghiệm giai đoạn “purging process” ở thời kì đầu. Giai đoạn này là giai đoạn mặt các bạn trở nên nhiều mụn hơn, các nốt mụn nhỏ trở lên to hơn bình thường, có mủ hoặc ko, các nốt mụn ẩn trở thành mụn đỏ hoặc đầu trắng trồi lên bề mặt da. Khi mới trải nghiệm điều này thì các bạn đừng vội lo lắng vì đây là dấu hiệu khá phổ biến khi mới sử dụng retinoids và các bạn hãy sung sướng đi nhé.


Thứ 3, Kem chống nắng. Khi sử dụng retinoids, da các bạn sẽ nhạy cảm hơn so với ánh mặt trời. Cứ tưởng tượng da các bạn đẹp là vì da non được đẩy lên chính vì vậy các bạn phải cực kỳ cẩn thận với kem chống nắng.


Thứ 4, vì đây là dưỡng da nâng cao, dành cho các bạn có vấn đề về da rồi, thật ra cũng không chỉ em này, các bạn nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng nhé. 1 hạt đậu retinoids cho cả mặt là hơn cả đủ đấy ạ.


Thứ 5, khi nào thì các bạn nên dùng retinoids? Nếu các bạn dưới 20 tuổi mà da mụn không trị được bằng BP lẫn BHA thì có thể tìm đến retinoids, nhưng các bạn dùng nồng độ nhẹ thôi. Còn từ 21 tuổi trở lên thì các bạn đã có thể nghĩ đến chuyện chống lão hóa cho da là vừa. Tốc độ sản sinh collagen giảm dần mỗi năm khi chúng ta bước sang tuổi 21. Vì vậy, từ tuổi này mình chân thành khuyên các bạn nên nghĩ đên chuyện chăm sóc da nghiêm túc và tạo cho mính quy trình dưỡng da tốt nhất cho cá nhân mình.




*** Bạn nào có thai hoặc đang cho con bú thì nói KHÔNG nhé ;)




4. Lưu ý khi mua các sản phẩm Tretinoin ở Việt Nam


Do mình chưa về Vn và cũng không muốn bỏ tiền cho da liễu từ hồi Anh sang đến hồi Mỹ nên cá nhân mình chưa được trải nghiệm các em tretinoin thần thánh này, nhưng bạn nào bị mụn mà hết cách rồi thì mình vẫn khuyên các bạn ra hiệu thuốc Việt Nam kiu bán cho mấy em Tre. Tuy nhiên, 1 sự thật mà các bạn nên biết là ở Anh hay Mỹ và các nước phát triển nói chung, Tre phải có đơn bác sĩ mới mua được và thậm chí ở Anh em í đã không còn được bán từ năm 2012. Tại sao ạ? Mình cũng không biết rõ. Nhưng có nghiên cứu sơ thì nói là do phản ứng phụ nhiều quá (cái này đúng thật ấy ạ, dùng retinol đã thấy có phản ứng dù da mình cũng trâu lắm :(( ) Còn ở Việt Nam hiện nay thì mình nghe là Tre được nhập chủ yếu ở Thái Lan, các bạn ra hiệu thuốc hỏi rõ hơn nhé. Với mình thì mình hài lòng với Retinol lắm rồi ạ. Chưa dám thử Tre.




5. Một số sản phẩm có tretinoin và retinol


Tretinoin: Do mình chưa về Vn và cũng không muốn bỏ tiền cho da liễu từ hồi Anh sang đến hồi Mỹ nên cá nhân mình chưa được trải nghiệm các em tretinoin thần thánh này, nhưng bạn nào bị mụn mà hết cách rồi thì mình vẫn khuyên các bạn ra hiệu thuốc Việt Nam kiu bán cho mấy em sau:


- Retin-A 0.025%, 0.05% và 0.1%: nổi tiếng nhất và hoành hành ở Mỹ mấy chục năm nay rồi mà phải có đơn bác sĩ mói mua được, Ở Việt Nam nó bán chừng 100-200k gì đấy.


- Tretinoin YSP 0.05%: Loại này mình có thấy nhiều bạn VN đang sử dụng lắm, và hình như cũng rẻ lắm chừng 100k đổ lại à. Các bạn tìm mua thử.




Ngoài ra mình thấy ở VN cũng có bán Erylik (tre 0.025%) chừng 120k, hay Locacid, Hiteen đều là các sản phẩm trị mụn mà đi da liễu Việt Nam là 90% các bạn được kê đơn :D Tuy nhiên theo mình biết thì Locacid hay Erylik có đến 96% và 92% lượng cồn (alcohol) trong thành phần của nó. Cái này không đề cập đến các vấn đề gây tranh cãi thì cồn tốt cho các bạn da có mụn. Tuy nhiên nếu bạn có ý định sử dụng Tre lâu dài thì nên tránh xa 2 sản phẩm này mà tìm đến Retin-A hay retinol là chắc nhất ^^





Retinol: cái này thì an toàn hơn nè và đầy ra, mà cá nhân mình thì mình đã dùng qua em 0.1% và đang dùng 1% retinol treatment của Paula's choice, sẽ có bài review chi tiết cho mọi người sau nhé.


- Neutrogena Healthy Skin Anti-Wrinle Cream loại ban đêm và ban ngày có SPF15 (em ban ngày này từng được Allure khen nức nở)


- RoC Retinol Correxion (dòng này của RoC cũng cực kỳ nổi tiếng khi nói về anti-aging)


- Paula’s Choice RESIST Intensive Wrinkle Repair Retinol Serum (0,1%)


- Paula’s Choice Clinical 1% Retinol Treatment






Nói túm lại thì Retinoids (Tre và Retinol) thần thánh thật các bạn ạ. Cá nhân da mình dầu, mình cũng bị bong tróc, mẩn đỏ và châm chích da lần đầu mình sử dụng (1% retinol) tuy nhiên cứ lắng nghe, điều chỉnh sản phẩm thích hợp cho da thì các bạn sẽ có được điều mình muốn. Nếu các bạn đã quá tuyệt vọng với làn da của mình, mụn mọt, sẹo, nám, lão hóa...và các bạn đã hơn 21 tuổi thì ... em í tuyệt vời không từ nào diễn tả được đâu ạ.




Mọi thông tin các bạn cứ search google thông thái 1 phát "tretinoin" là sẽ thấy ảnh BEFORE và AFTER thần thánh của em ấy. Đồng thời nguồn tiếng Anh cũng nhiều lắm, các bạn có thời gian cứ nghiên cứu thêm. Mong là mọi người có thể biết thêm 1 ít về 1 trong những chìa khóa vàng của ngành skincare.




Chúc mọi người 1 năm mới tràn ngập niềm vui, tiếng cười, may mắn và luôn xinh xắn.




Vẫn như mọi lần, có gì cần cứ inbox hoặc comment cho chúng mình nhé.




Ồ Láng Viện.

Nguồn: Thông tin nghiên cứu đuợc tổng hợp từ Dr.Neal Schultz của Derm TV và Beautypedia của Paula's choice (search google tên và chữ retinoids là ra quyết liệt ạ)