Lại là chủ đề về MỤN cả nhà ạ. Tiếp nối phần 1 Láng có chỉ ra một số điểm cần lưu ý cũng như đơn giản là giới thiệu các bộ Kit hiệu quả cho các bạn tìm mua cả bộ cho nó lành. Tuy nhiên Láng nhận được quá quá nhiều câu hỏi về MỤN từ các bạn, hình như là các bạn vẫn còn rất hoang mang và không biết làm sao hết. Bài này Láng sẽ cố gắng nói hết tất cả các hiểu biết của mình về Mụn, mong là sẽ giúp ích cho các bạn.
Bài này có 3 điểm chính:
- Thứ nhất, thiên về lý giải tại sao bạn có mụn, khỏi đọc cũng được, tuỳ bạn ^^
- Thứ hai, nhấn mạnh lại tẩy da chết là chuyện bắt buộc thôi, không có gì lạ.
- Thứ ba, các thành phần về diệt mụn.
Tính mình hay thích tìm hiểu nguyên nhân cặn kẽ và cách lý giải khoa học nhất, nên mình hay nói nhiều,nói dài, nói dai...Các bạn rãnh thì đọc chơi với mình, không thì kéo xuống tận mục túm lại khúc cuối nhé.
Cảm ơn các bạn nhiều.
***
Thứ nhất, Mụn, độ ẩm và quá trình sừng hóa => giải quyết độ ẩm và quá trình sừng hóa là hết mụn.
Da các bạn bị mụn chỉ có 3 nguyên nhân chính: 1 là sự tăng bã nhờn, 2 là tăng sừng và 3 là sự xâm nhập của các vi sinh vật. Mà 3 cái này đều xoay quanh cái gọi là quá trình sừng hoá (keratinization).
Ai cũng biết da chúng ta có 3 lớp: hạ bì, lớp bì và biểu bì. 1 chu kỳ của da sẽ kéo dài 28 ngày từ khi lớp da dưới đáy đẩy lên lớp sừng bên trên và lớp sừng già đi, bong tróc khỏi da. Quá trình này gọi là keratinization - hay quá trình sừng hóa.
Về lớp sừng, đây là nơi cư trú của các tuyến mồ hôi và bã nhờn. Các tế bào ở lớp sừng thì được gắn kết với nhau bởi các lipid biểu bì. Lớp màng lipid này thì siêu quan trọng để tạo nên một làn da khỏe mạnh: chúng tạo nên hàng rào bảo vệ và giữ được độ ẩm cho da. Trong lớp lipid này thì có các axid lactic, các amino axid từ mồ hôi, các axid tự do từ dầu, axit cacboxilic pyrrolidine và các nhân tố tạo độ ẩm tự nhiên khác (NMFs) - là nhân tố của quá trình sừng hóa.
Một làn da khỏe đơn giản cần phải có các acid trong lớp lipid đó hòa với da có độ pH nằm trong khoảng từ 5.4 đến 5.9 để tạo môi trường lý tưởng cho:
- Các vi sinh vật tốt cho da có thể phát triển mạnh và các vi sinh vật có hại sẽ bị tiêu diệt.
- Sự hình thành các lipid biểu bì kiểm soát độ ẩm.
- Các enzym kiểm soát quá trình tróc vảy.
- Lớp sừng dễ dàng tự phục hồi khi nó bị tổn thương.
Một quá trình sừng hóa hoàn hảo sẽ đạt được khi có các điều kiện cần sau: da có độ ẩm cân bằng, theo đó lượng dầu sẽ được điều tiết ổn định, lớp màng lipid ổn định thì theo đó độ pH sẽ được cân bằng tốt nhất ở mức 5.5 - 5.9. Các bạn thấy da em bé đẹp không? Đẹp, vì quá trình này diễn ra rất hoàn hảo ở da em bé. Càng lớn quá trình này càng giảm (già đi thì cái gì cũng yếu), nhất là khi bạn chạm cái ngưỡng 24-25 cộng thêm các tác động nội ngoại vi khác như môi trường (ánh nắng mặt trời) hay các hoocmon (androgen, estrogens...),thiếu các vitamin cần thiết như A, D... ảnh hưởng điều kiện da của các bạn làm các lớp tế bào sừng hóa không chịu bong tróc đi mà cứ ở đó, tích thành cả lớp trên bề mặt da của bạn.
- Khi quá trình sừng hóa diễn ra quá nhanh, da liên tục bong tróc, làm tổn thương đến hàng rào lipid bảo vệ bề mặt da, da trở nên khô hơn và cảm giác bị căng và sần sùi, da các bạn dễ bị sự xâm nhập của các vi khuẩn ngoại vi. Một số vi khuẩn thông thường sống trên da một cách vô hại (propionibacteria) lúc này có thể phát triển mạnh và thâm nhập các nang bị bịt kín, dẫn đến sự hình thành các nốt sần, mụn mủ, mụn bọc hoặc mụn nang (da khô mà bị mụn là vậy)
- Khi quá trình sừng hóa quá chậm dẫn đến sự tăng sừng và da bóng loáng, nhiều dầu do lớp da chết dày bám đầy trên bề mặt da. Những lớp tế bào chết bị sừng hóa bất thường khiến các ống dẫn của tuyến bã nhờn bị bịt kín, làm nhiễu loạn hoặc gián đoạn quá trình tiết bã nhờn.
Hiện tượng này khiến các vách nang phình lên, dẫn đến sự hình thành mụn đầu trắng, hoặc mụn đầu đen nếu phần bít tắt ấy ở gần bề mặt da.
Mụn đầu đen, mụn đầu trắng, mụn mưng mủ, mụn ẩn dưới da?
Trong quá trình sừng hóa, do chất nhờn bị ứ động ở lỗ chân lông, khó thóat ra ngoài do bị 1 lớp sừng quá dày ngăn cản trên bề mặt da, bã nhờn không thóat ra được thì đẩy bề mặt da trồi lên => mụn đầu trắng
Nếu chất nhờn đẩy ra được mà bị oxy hóa hay là bụi bẩn bám vào => mụn đầu đen
Còn bí quá không đẩy nổi gì nữa thì bị nguyên cái bọc to dưới da :(
Khi bị mụn đầu trắng hay đen mà bạn trị không được thì mụn chuyển sang giai đoạn viêm nhiễm, vùng da quanh mụn bị đỏ, mưng mủ...và có thể lây lan viêm toàn vùng da.
Quá trình sừng hóa này là thủ phạm của mụn ở tuổi trưởng thành và mụn của những bạn da dầu. Cá nhân mình là 1 minh chứng của cái quá trình tự nhiên khó chiều này. Đúng 24 tuổi thì mụn ẩn mụn sưng to dưới da hoành hành bá đạo luôn ạ. Không phải do phấn son hay tẩy trang không sạch do các bạn lầm tưởng gì đâu. Nếu có chăng thì các vấn đề ngoại vi này (bạn không rửa mặt, ko tẩy trang...) chỉ làm bạn nổi mụn trên bề mặt hay chính là mụn đầu đen, mụn đến rồi đi nhanh và dễ xử gọn nhẹ. Còn mụn ẩn dưới da là chịu sự tác động cuả quá trình sừng hóa - giải quyết cái này thì byebye mụn ẩn hén.
Nhìn lại thì 1 quá trình lẩn quẩn chỉ xoay quanh cái quá trình sừng hóa của da và muốn da đẹp, hết mụn thì phải ổn định được:
Độ ẩm (lớp màng lipid) <=> quá trình sừng hóa.
Giải quyết độ ẩm sẽ giải quyết được sự tăng nhờn. Giải quyết quá trình sừng hóa sẽ giaỉ quyết được sự tăng sừng. Còn diệt các vi khuẩn gây mụn thì tìm các chất trị mụn (như bên dưới có ghi rõ). Mình làm cái dấu qua lại là vì nó tác động lẫn nhau, 1 khi bạn bị mụn thì bạn phải giải quyết tất, chứ không phải bị mụn mà bạn đem dưỡng cho đủ ẩm thì hết mụn nhé.
Theo mình biết thì chắc 99% các bạn giải quyết được vấn đề này và dùng đúng các thành phần, các chất ảnh hưởng đến quá trình này mà không hết mụn nữa thì...(không biết nói sao,vì mình rất rất muốn nói chắc chắn sẽ hết, tin đi, nhiều khi tâm lý nó ảnh hưởng sinh lý đấy ^^ )
Thứ hai, tẩy da chết là bắt buộc.
Muốn giải quyết quá trình sừng hóa thì tẩy da chết là bước bắt buộc. Cái này nói là hiểu rồi, không cần đi sâu hén.
Mình đã viết 1 bài rất kỹ về tẩy da chết tại link sau:
Thứ ba, diệt mụn
Không phải tẩy da chết có nghĩa là bạn đã trị hết mụn. Tẩy da chết là điều kiện cần để tạo môi trường thuận lợi, trong khi mụn bạn đã hình thành thì diệt mụn để tránh thêm viêm nhiễm và giải quyết tận gốc là điều kiện đủ.
Diệt mụn bằng cái gì? bạn tham khảo các chất vàng sau đây nhé:
1. Benzoyl peroxide
Vị trí số 1 không nằm đi đâu được phải nhắc đến là BP. Được xem là thuốc bôi ngoài hiệu quả nhất trong việc trị mụn. BP có các nồng độ 2.5% cho đến 10%. Tốt nhất là bạn nên bắt đầu bằng 2.5%, thậm chí nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng BP 2.5% còn hiệu quả và tốt hơn hẳn 10% (dĩ nhiên là ít kích ứng và khô da hơn cũng là 1 điểm cộng lớn)
Hầu hết ở các thương hiệu nổi tiếng nhất trong việc trị mụn bạn sẽ tìm thấy BP ở nồng độ 2.5% - 5%, như Epiduo (2.5%), Acne.org (2.5%), Murad (3.5%), Proactiv+ (2.5%), Dermalogica (5%), Neutrogena (2-2.5%), Effeclar của La Roche Posay (5.5%), Paula's choice (2.5-5%)...noí chung là hình như cái naò trị mụn cũng có em ấy ^^
BP và Retinoids
Nghiên cứu chỉ ra rằng bạn có thể kết hợp chung BP và Renova, Retin-A, Differin, Tazorac, and các tretinoin chung chung khác (Nguồn: The Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology, October 2010, trang 26-28). Điển hình nếu bạn có đi Mỹ mà trị mụn thì 80% sẽ được kê cho Epiduo, mình cũng quất đầu đi tư vấn và được khuyên mua Epiduo với cái giá có $240 1 tuýp gel thôi :(( nhìn cái thành phần thì em ấy chẳng đâu xa lạ, thành phần avtive chính là Adapalene (0.1%), Benzoyl Peroxide (2.5%). Epiduo là hãng duy nhất trên thế giới (nổi tiếng mà mình biết) kết hợp retinoids với BP vào thành phần chính thức. Như ở Anh thì cái tên không đâu xa lạ khi bạn đi da liễu chính là Differin (thậm chí nổi tiếng đến bên Mỹ cũng truy lùng). 45g chừng $140 thôi :3 và bạn sẽ có được 0.1% adapalene. Kinh nghiệm cho thấy nếu ở Anh bạn cứ kiếm Differin rồi mua thêm tuýp BP mà kết hợp cho thoải mái.
BP và salicylic acid
BP làm việc hết sức hiệu quả khi bạn kết hợp với 1 ngôi sao sáng lòi lọi trong việc trị mụn là salicylic acid (BHA). Chứng minh cho thấy bạn có thể dùng cùng 1 lúc 2 em này, tuy nhiên cũng có kết quả cho rằng da bị đỏ, bong tróc...Đơn giản là bạn cứ xen kẻ mà dùng. (Nguồn: Journal of Drugs in Dermatology, March 2013, pages 259-264; Cutis, June 2012, pages 287-293 and July 2009, trang 48-55)
2. Salicylic acid
Tìm đọc bài
3. Glycolic acid
Tìm đọc bài
4. Retinoids
Thuật ngữ vàng chói của giới skincare. Có thể nói retinoids và các biến thể của em í là thành phần hiệu quả nhất để trị mụn vì nó giải quyết đúng cái goị là quá trình sừng hóa và có khả năng diệt mụn luôn. Nếu BHA trị từ trong ra ngoài còn AHA và tẩy da chết cơ học từ ngoài vào trong, BP diệt vi khuẩn mụn thì...retinoids làm được tất cả. Thần thánh thế là cùng và em ấy thần thánh lắm lắm thiệt luôn đó.
https://www.facebook.com/notes/%E1%BB%93-l%C3%A1ng-vi%E1%BB%87n/skin-care-101-nh%E1%BB%AFng-thu%E1%BA%ADt-ng%E1%BB%AF-v%C4%A9-%C4%91%E1%BA%A1i-c%E1%BB%A7a-ng%C3%A0nh-da-li%E1%BB%85u-retin-a-tretinoin-retinol/431501490358593
5. Tea tree oil
Tea tree oil là chất chống khuẩn tuyệt vời có thể diệt vi khuẩn gây mụn nhanh gọn lẹ. Nghiên cứu cho thấy tea tree oil từ 5-10% mới phát huy hiệu quả tốt nhất. Thậm chí khoa học chứng minh 5% tea tree oil bằng với 5% Benzoyl peroxide và kết quả cho thấy ít khô da, ít kích ứng hơn hẳn so với BP. Nổi tiếng nhất về em này có thể thấy là Tea tree oil của The Body Shop - cứ 10 giây trên thế giới lại bán được 1 chai tea tree oil (kinh thật!), dù em í chỉ có chừng 1% tea tree oil trong thành phần nhưng kết quả thực tế đem lại khá khả quan. Với mình, Tea tree oil mà bạn mua được hiên nay là tốt và như 1 sản phẩm SOS trong nhà, kiểu da có gì là thoa lên như thoa dầu xanh ^^, và bạn có thể mix tea tree oil với các quy trình khác dễ dàng. Tuy nhiên, nếu bạn bị mụn viêm nặng, dùng mỗi tea tree oil =>> chắc chắn không hết.
6. Sulfur
Nổi tiếng nhất về sulfur trị mụn không thể không nhắc đến tên tuổi lẫy lừng EradiKate của Kate Somerville, Juicy Beauty Blemish Clearing Serum, hay là Origins out of trouble mask...
Các thành phần khác
1. Antibiotics.
Kháng sinh. Bạn có thể dùng các kháng sinh trị mụn dưới dạng thuốc uống như tetracycline, doxycycline, minocycline, erythromycin hay dạng thoa như erythromycin, clindamycin. mấy cái này thường thấy sẽ được kết hợp chung với sulfur hay tea tree oil để đạt kết quả tốt nhất.
2. Azelaic acid.
Nếu bạn đi bác sĩ mà được kê Azelex thì đây chính là em nó. Em này cũng khá ok trong việc diệt khuẩn và tẩy da chết. Nếu bạn bị mụn nhẹ và vừa thì cũng khá ok. Mụn nặng thì byebye.
3. Thuốc tránh thai (Birth-control pills)
Thuốc tránh thai có chứa các hoocmon cần thiết estrogen và progestin có thể giúp điều tiết lại tuyến nhờn hiệu quả trong việc trị mụn của bạn. Tuy nhiên, uống cái này và thêm các dạng thoa như BP hay salicylic acid thì hiệu quả mới thấy rõ.
Tóm lại, bạn cần trị mụn
1. Đọc lại các điều lưu ý trong Phần 1 như link đính kèm
2. Cái bạn cần:
- Diệt vi khuẩn mụn
- Giải quyết tuyến nhờn
- Tẩy cho hết lớp da sừng hóa đã chết
3. Quy trình dưỡng da của bạn ít nhất cần có các thành phần kết hợp:
- 1 chất trị mụn: Benzoyl peroxide (hoặc bất kỳ các chất trị mụn nào trong mục 3 bài này)
- 1 chất gỉải quyết vấn đề sừng hóa của da (BHA, AHA, tẩy da chết cơ học, retinoids)
Lại nhắc thên lần nữa: PHẢI DƯỠNG ẨM không thì dùng mấy cái trên khô da chết luôn, mà càng khô thì đừng nghĩ đến chuyện giải quyết ổn định tuyến nhờn nhé.
Kinh nghiệm dùng đặc trị trên làn da dầu, có mụn của mình
- Sáng dùng BHA + benzoyl peroxide
- Tối dùng retinol 1%, rãnh rãnh thì bôi thêm benzoyl peroxide
- Tuần dùng thêm 1 lần AHA hoặc tẩy da chết cơ học
1 số quan điểm cá nhân và trải nghiệm của mình
- Sự kết hợp hoàn hảo nhất của tẩy da chết là cả BHA và AHA hoặc BHA và tẩy da chết cơ học.
- Mình không nói dùng 1 lúc tất cả cái đó lên mặt mà là xen kẻ nhé. Khi nào dùng cái này thì không nên dùng cái kia, vậy thôi.
- Da mình là da dầu, và mình dùng xen kẻ, BHA, AHA và tẩy da chết cơ học thoải mái, tuy nhiên bạn vẫn phải lắng nghe da của mình.
- Tại sao ư? BHA trị từ trong ra ngoài còn AHA và tẩy da chết cơ học từ ngoài vào trong, dùng chung để đạt hiệu quả tốt nhất.
- Retinol giải quyết được gọn gẽ sạch sẽ đẹp đẽ quá trình sừng hóa và mụn, tại sao lại không dùng!?
- Túm lại là phải sắm cho được các ít nhất 2 chất 1 trị mụn và 1 trong list tẩy da chết, không thì đơn giản nhất, đi mua retinoids thôiiii ^^
=>> Láng xin thề là sẽ hết mụn và da sẽ đẹp.
Mọi câu hỏi mọi người vui lòng comment thẳng dưới post này để các bạn khác có thể theo dõi luôn, chứ các bạn inbox hỏi nhiều quá mà hỏi cùng 1 câu hỏi cũng tội cho mình lắm luôn :((
Mong là bài viết giúp ích cho mọi người.
Chúc cả nhà luôn xinh.
Ồ Láng Viện
3 link qua trọng cần đọc kèm:
- Những điều cần biết khi trị mụn (Phần 1) và các bộ trị mụn nổi tiếng khuyên dùng: http://olangvien.blogspot.co.uk/2015/01/nhung-bo-kit-tri-mun-ban-khong-nen-bo.html
comments